Metody badawcze do pracy magisterskiej należy wybierać zawsze w taki sposób, aby ułatwić prowadzenie badań oraz ich późniejsze opracowanie. Być może słyszałeś o wielu różnych metodach badawczych – najpopularniejsze z nich, to: eksperyment, studium przypadku, obserwacja, metoda monograficzna, sondaż diagnostyczny, czy też analiza dokumentów. W praktyce, przed rozpoczęciem pisania pracy magisterskiej, wybiera się tylko spośród maksymalnie 4 metod – zazwyczaj koncentrując się na tych najprostszych.
Czym jest metoda badawcza?
Przed przeanalizowaniem różnych technik i narzędzi, służących do napisania pracy dyplomowej, warto zapoznać się z pojęciem metody badawczej. Każda praca magisterska oparta jest na obserwacjach i faktach, a także na danych zebranych w drodze stosowania różnych rozwiązań. Metody badawcze w pracy magisterskiej to wszelkie wykonywane czynności i sposoby, które pozwalają na pozyskiwanie oraz komunikowanie pozyskanej wiedzy. Metody badawcze opierają się na prawach prawdopodobieństwa i logiki, służą głównie do sporządzania prac naukowych. Uproszczając powyższe stwierdzenie: metody badawcze, stosowane w pracach dyplomowych, to sposób na pozyskanie materiałów niezbędnych do badań – które są podstawą pozwalającą opracować dany temat.
Metody, techniki i narzędzia badawcze w pracy magisterskiej oparte są na literaturze. W związku z tym dobrze jest zaopatrzyć się w dostępne na rynku pozycje literatury – poświęcone konkretnemu kierunkowi studiów. Takie książki zazwyczaj zatytułowane są jako metodologia badań, a do określenia konkretnej formy należy sformułować właściwy cel badawczy. Jakie metody badawcze najlepiej sprawdzają się w pracy magisterskiej? Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Wybór metody zależy w głównej mierze od wybranej tematyki, a także od kierunku studiów. W jednym przypadku dobrym rozwiązaniem okaże się ankieta, natomiast w innym lepiej sprawdzą się takie formy, jak: eksperyment, sondaż diagnostyczny czy obserwacja. Jeszcze inna praca będzie potrzebowała natomiast takiej metody jaką jest studium przypadku, metoda ekspercka, czy też dostępne statystyki. Niezależnie od wybranego tematu i studiowanego kierunku każdy pomysł na wybór metody badawczej należy przedyskutować z promotorem.
Metody i techniki badawcze w pracy magisterskiej
Ostatni etap edukacji wiąże się z napisaniem pracy dyplomowej – w tym także pracy magisterskiej. Przed rozpoczęciem jej pisania często zastanawiamy się, jakie metody badawcze można wybrać, aby napisanie pracy na dany temat poszło sprawnie, a zarazem aby praca była w pełni spójna i logiczna. Rodzaje metod i technik badawczych są mocno zróżnicowane, z tego względu należy dopasować odpowiednią metodologię nie tylko do kierunku studiów, ale także do dziedziny oraz badanego problemu. Obecnie wyróżnia się natomiast następujące metody badawcze: metoda obserwacji, metoda eksperymentu, metoda sondażu, metoda szacowania, metoda dialogowa, metoda socjometryczna, metoda badań społecznych, metoda analizy dokumentów, metoda analizy i konstrukcji graficznej, metoda biograficzna, metoda statystyczna, metoda ilościowa, a także metody eksperckie.
Wybór metody to jednak nie jedyny problem z jakim trzeba się zmierzyć. Do każdej metody należy doprać odpowiednią technikę. Technika to element podrzędnym do metod, co oznacza, że w przypadku każdej z wyżej wymienionych metod stosuje się takie techniki, jak: technika grup równoległych, rotacji; technika obserwacji próbek czasowych, dzienniczków i obserwacji dorywczej; technika socjometryczna, plebiscyt życzliwości i niechęci; technika analizy formalnej, jakościowej i ilościowej; technika sondażu, wywiadu i ankiety; technika monograficzna i przypadków indywidulanych; technika skali numerycznych i graficznych, dyskretnych i ciągłych, z wymuszonym wyborem, opisowych; a także technika rozmowy pośredniej i bezpośredniej, indywidualnej i grupowej.
Jak przyporządkować technikę do metody badawczej?
Sposób pozwalający na rozwiązanie konkretnego problemu badwaczego nazywamy metodą badawczą w pracy magisterskiej, natomiast technika badawcza jest konkretnym działaniem i sposobem przeprowadzenia badań – podporządkowanym wybranej metodzie badawczej. Nie można wybrać dowolnej techniki badawczej, musi ona wprost wynikać z metody badawczej. Tak więc, jeśli zdecydujemy się na metodę sondażu diagnostycznego, to za technikę badawczą musimy przyjąć ankietowanie lub wywiad, z kolei do eksperymentu dopasować należy technikę eksperymentu kontrolowanego lub eksperymentu pedagogicznego. Jeśli natomiast naszą metodą badawczą jest obserwac
ja, to technikę może stanowić np. technika obserwacji standaryzowanej, czy też techniki obserwacji niestandaryzowanej. Dość prostą, i często wybieraną metodą, jest analiza dokumentów – dopasowaną do niej techniką są np. wewnętrzna i zewnętrzna analiza dokumentów, a także nowoczesne techniki analizy dokumentów.
Najczęściej wybierane techniki badawcze
Metody, techniki i narzędzia badawcze w pracy magisterskiej muszą być dobrze przemyślane i dopasowane do tematu. Istnieje kilka technik, które są często wybierane w pracach magisterskich:
- Technika wywiadu. Stosując tę technikę szukasz odpowiedzi na swoje pytania badawcze rozmawiając z wybranymi osobami – stanowiącymi grupę przedstawicieli określonej populacji. Odpowiedzi badanych osób rejestrujesz np. przy pomocy nagrania głosowego, lub poprzez spisanie ich na kartce.
- Technika badania dokumentów. Ta technika badawcza polega na dokonywaniu analizy dokumentów. Dokumentem takim może być np.: sprawozdanie finansowe, opinie i orzeczenia, a także opracowanie służbowe odnoszące się do konkretnej instytucji lub osoby. W nielicznych przypadkach zdarza się, że analizie podlegają prywatne dokumenty – jeśli zawierają one przydatne informacje.
- Technika ankietowania. Jest to najpopularniejsza, a zarazem najłatwiejsza technika. W tej technice wykorzystuje się przygotowany przez siebie kwestionariusz ankiety, który umieszcza się w Internecie lub drukuje w formie papierowej, a następnie udostępnia się do wypełnienia określonej grupie badanych osób.